در باره اينكه چرا خدا عذاب قاتلين امام حسين عليه السلام را بتأخير انداخت
1- صدوق در كتاب: علل الشرائع از هروى روايت ميكند كه گفت:
بحضرت على بن موسى الرضا عليه السلام گفتم: يا ابن رسول اللَّه: چه مي فرمائيد در باره حديثى كه امام جعفر صادق عليه السلام فرموده است: هنگامى كه حضرت قائم عليه السلام خروج كند فرزندان قاتلين امام حسين را بعلت جنايتى كه آباء و اجداد آنان انجام دادند بقتل ميرساند؟
حضرت رضا فرمود: همين طور است كه امام صادق فرموده است گفتم: پس قول خداى سبحان كه مي فرمايد:
«وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى »چيست؟ فرمود: خدا در جميع سخنان خود راست مي گويد. ولى فرزندان قاتلين امام حسين به آن عملى كه پدران و اجدادشان انجام دادند راضى هستند و به آن اعمال فخرمي كنند. و كسى كه به عملى راضى باشد ، نظير اين است كه آن را انجام داده باشد.
اگر مردى در مشرق كشته شود و مردى در مغرب به اين عمل راضى باشد او نيز نزد خدا با قاتل شريك خواهد بود. حضرت قائم عليه السلام موقعى كه خروج كند ايشان را براى رضايتى كه بعمل پدرانشان دارند خواهد كشت.
گفتم: هنگامى كه قائم شما خروج كند در ابتدا از چه گروهى انتقام خواهد كشيد؟ فرمود: از قبيله بنى شيبه. زيرا آنان سارقين خانه خدايند.
2- در تفسير امام حسن عسكرى عليه السلام روايت ميكند كه يكوقت حضرت على بن الحسين عليه السلام حال آن گروهى را از بنى اسرائيل كه مسخ يعنى از شكل انسان خارج شدند شرح ميداد. وقتى به آخر داستان آنان رسيد فرمود: خدا آن گروه را بعلت اينكه در روز شنبه ماهى صيد كردند مسخ كرد (يعنى بصورت حيوان درآورد) پس جنايت و حال آن افرادى كه فرزندان پيامبر خدا صلّى اللَّه عليه و آله را كشتند و نسبت به آن حضرت هتك حرمت نمودند چگونه خواهد بود!؟ گر چه خدا ايشان را در دنيا مسخ نكرد، ولى آن عذابى كه خدا در عالم آخرت براى آنان آماده كرده است دهها برابر از مسخ شدن سختتر خواهد بود.
بحضرت سجاد گفته شد: يا ابن رسول اللَّه! ما اين حديث را از شما شنيديم ولى بعضى از ناصبي ها بما مي گويند: (گروهى هستند كه به امامان شيعه و خود ايشان ناسزا مي گويند) اگر قتل حسين خطا و باطل باشد پس بزرگتر است از صيد ماهى در روز شنبه. پس چرا خدا آن طور كه بر صياد ماهيان غضب كرد بر قاتلين امام حسين غضب ننمود؟
حضرت سجاد فرمود: در جواب آنان بگو: اگر نافرمانى شيطان از آن اشخاصى كه بوسيله اغواى شيطان كافر شدند بزرگتر باشد پس چرا خدا گروهى از آنان را از قبيل: قوم نوح و فرعون هلاك نمود، ولى شيطان را هلاك نكرده، در صورتى كه شيطان براى هلاكت سزاوارتر بود، پس چرا خدا آن گروه را با اينكه كفر و نافرمانى ايشان بقدر شيطان نبود نابود كرد و ابليس را با اينكه براى كشف اعمال زشت فعاليت ميكند باقى نهاد. آيا خدا در تدبير و حكم خود كه بعضى را هلاك مينمايد و بعضى را زنده ميگذارد حكيم نيست؟ پس آن صيادهاى ماهيان و كشندگان امام حسين نيز همين حال را خواهند داشت. خداى عليم در باره اين دو دسته مردم عملى انجام مي دهد كه عين صواب و حكمت است. خدا راجع بعملى كه انجام ميدهد مسئول نيست ولى بندگانش مسئوليت خواهند داشت.
حضرت امام محمّد باقر عليه السلام مي فرمايد: هنگامى كه امام سجاد اين حديث را فرمود بعضى از آن افرادى كه در مجلس آن بزرگوار بودند گفتند: يا ابن رسول- اللَّه! چگونه مىشود: خدا نسل آينده آن اشخاصى را كه اين اعمال شنيع را انجام دادهاند مورد عتاب و توبيخ قرار دهد. در صورتى كه در قرآن ميفرمايد:
هيچ كسى بار گناه ديگرى را بدوش نخواهد كشيد؟
امام سجاد در جوابش فرمود: چون قرآن به لغت عرب نازل شده لذا طبق زبان و اصطلاح خودشان با آنان سخن ميگويد. مثلا بزبان قبيله: تميم در موقع نكوهش بمردى كه قبيله او شهر را غارت و مردم آن را كشته باشند ميگويند:
شما فلان شهر را بتاراج برديد. نيز عرب ميگويد: ما با قبيله فلان چنين كرديم و فلان شهر را خراب نموديم. منظور آنان از اين سخنان اين نيست كه خودشان شخصا اين اعمال را انجام داده باشند. بلكه منظورشان نكوهش ديگران است.
و دسته ديگر منظورشان اين است كه به قبيله خود افتخار نمايند.
منظور خدا در اين آيه اين است كه گذشتگان آنان را مورد توبيخ و خودشان را در معرض نكوهش قرار داده باشد زيرا اين همان لغت و اصطلاحى است كه قرآن طبق آن نازل شده. از طرفى هم نسل آنان به رفتار آباء و اجداد خود راضى ميباشند و اعمال ايشان را تصويب مينمايند. پس جايز است كه به ايشان گفته شود: شما اين اعمال را انجام دادهايد زيرا شما برفتار زشت آنان راضى هستيد.
زندگانى حضرت امام حسين عليه السلام / ترجمه بحار الأنوار/ مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى- نجفي، محمد جواد/ ص269.